Շաբաթ, 7 Դեկտեմբերի, 2024
- Գովազդ -spot_img

ՊԱՏՄՈՒԹԵԱՆ ՄԷՋ ԱՅՍՕՐ. Մկրտիչ Պոտուրեան

- Գովազդ -spot_img
spot_img

ԽՄԲԱԳՐԻ ԸՆՏՐԱՆԻ

Պոտուրեան Մկրտիչ (7 Ապրիլ 1881, Պարտիզակ — 8 Դեկտեմբեր 1959, Վաղարշապատ, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւններու Միութիւն), հայ հանրագիտակ, հայագէտ, հրապարակագիր, գրող։

Նախնական կրթութիւնը ստացած է ծննդավայրի Ներսէսեան եւ Մխիթարեան վարժարաններէն ներս։ 1897 թուականին, Հ․ Սերոբէ վ․ Ապտուլլահեանի հետ, մեկնած է Վենետիկ, ուսանած հայագէտներ Յովհաննէս Թորոսեանի, Վարդան Հացունիի, Արսէն Ղազիկեանի մօտ, 1902 թուականին դարձած է Մխիթարեան միաբանութեան անդամ։

1902-ին Գեր․ Իգնատիոս Կիւրեղեան Արքեպիսկոպոս աբբայէն վարդապետ կը ձեռնադրուի։

1903 թուականին դասաւանդած է Վենետիկի Մուրատ Ռափայէլեան վարժարանին մէջ, ուր անոր աշակերտած են Դանիէլ Վարուժանը, Վահրամ Փափազեանը եւ ուրիշներ։

1909ին եղած է «Բազմավէպ»-ի խմբագիրը, 1909-1912ին՝ մատենադարանապետ։ Այնուհետեւ Եղիսաբէթուպոլսոյ մէջ զբաղած է գիտական, լրագրական, մանկավարժական աշխատանքով։

1929-1959 թուականներուն եղած է Թրանսիլվանիոյ Ֆրումոասա աւանի հունգարացի հայերու հոգեւոր առաջնորդը, այնտեղ հիմնած է տպարան, ծաւալած հրատարակչական, մանկավարժական բուռն գործունէութիւն։ 1959 թուականին տեղափոխուած է Խորհրդային Հայաստան։

Պոտուրեանը լոյս ընծայած է «Զարդանկարք Աւետարանի Մլքէ թագուհւոյ» (1902)։ Հրատարակած է «Կոստանդին Երզնկացի ԺԴ. դարու ժողովրդական բանաստեղծ եւ իւր քերթուածները» (1905), «Ադամգիրք Առաքել Սիւնեցւոյ» (1907), «Առաքել Սիւնեցի եւ իր քերթուածները» (1914), «Մարտիրոս Ղրիմեցի եւ իր քերթուածները» (1924-1930) եւ այլ գիրքեր։

Պոտուրեանի գրիչին կը պատկանին Յովհաննես Երզնկացիի, Ֆրիկի, Յովհաննէս Թլկուրանցիի, Գրիգորիս Աղթամարցիի, Պաղտասար Դպիրի եւ միջնադարեան այլ բանաստեղծներու մասին ուսումնասիրութիւններ։

Գրած է նաև բանասիրութեան («Սրբազան Հայկազունք», 1902, «Մխիթար եւ Մխիթարեանք», 1922), մամուլի պատմութեան («Հայ մամուլը տասնհինգ տարու մէջ․ 1894-1910 թուականներ») վերաբերող գործեր։

Պուխարեստի մէջ Պոտուրեան հրատարակած է «Մասիս» (1920-1922), «Գաղութի Ձայն» (1923, 5 թիւ միայն), «Նաւասարդ» (1923-1924 թուականին, Հ․ Սիրունիի և Հ․ Աթանասեանի հետ), «Փարոս» (1924, Վ․ Մեշտուճեանի հետ), նոյն տարին (1924) «Դիցաւան» գրական ամսագիրը, «Երկիր» (1925-1929), «Հայ Մամուլ» (1934-1942, Հ․ Աթանասեանի հետ) պարբերականները, տարեցոյցներ («Գաղութահայ Տարեգիրք», 1939-1941 թուականներուն, «Ռումինահայ Տարեցոյց», 1935, Հ․ Աթանասեանի հետ)։ Հայ ժողովուրդի տառապանքները արտացոլուած են Պոտուրեանի «Սեւ Էջը» (1910), «Արմենակին Յոյսերը» (1923), «Կարմիր լուսին» (1927) նորավէպերուն մէջ։

Պոտուրեանը ստեղծագործած է նաեւ մանուկներու համար («Վէպիկներ», 1930, «Հեքիաթներ», 1930, թարգմանած է հունգարերէնէ)։ Անոր որոշ երկերը թարգմանուած են ռումաներէն եւ հունգարերէն։ Կատարած է թարգմանութիւններ իտալերէնէ եւ հունգարերէնէ։ Պոտուրեան հայ հանրագիտական գրականութեան հիմնադիրներէն է։

Secure Your Child’s Place at
DREAM BRIDGEMAN ACADEMY

Dream Bridgeman Academy is an international school in Yerevan deploying the Oxford International Curriculum under the supervision and evaluation of Oxford University Press.
It caters for children between the ages of 1.5 yrs to 6 yrs.
Book your tour and secure your place now.
Phone: +374 93 703005
www.bridgeman.am

spot_img
- Գովազդ -spot_img
- Գովազդ -spot_img
- Գովազդ -spot_img

Ara D. Kassabian CPA, based in Glendale, California, provides a full range of tax preparation, accounting and bookkeeping services, either in your facility or at our location. Making it quick and easy to file your taxes.

spot_img

Զօրակցիր Զարթօնք Օրաթերթին

ԼՐԱՀՈՍ

Pyro Drone is the leading source of professional FPV drone racing parts, gear, and accessories. We strive our best to deliver the latest and most reliable FPV gear available on the market. Bringing the highest quality at an affordable price, our flagship Hyperlite line is amongst the most competitive FPV drone racing parts in the industry. For FPV racing frames, motors, batteries, straps, and more - Pyro Drone is truly your one stop shop for all things in drone racing!

spot_img
spot_img