ԹԱԼԱԼ ԽՐԱՅՍ
Արցախահայութիւնն ու համայն աշխարհի հայերը դարձան ահռելի անարդարութեան զոհը, երբ աշխարհը լռեց ու աչք փակեց Արցախում տեղի ունեցող պատերազմի առջեւ:
Հայերն այն մարդիկ են, որոնք իրենց ամբողջ պատմութեան ընթացքում շատ անարդարութիւններ են տեսել, վերապրել, որոնցից սակայն, նրանք մշտապէս կարողացել են դուրս գալ ուղղուած մէջքով եւ բարձր պահած գլխով: Հիմա կրկին նրանց կոչ եմ անում փորձել ուժ, ինքնասիրութիւն ու հպարտութիւն գտնել, եւ ես համոզուած եմ, որ նրանք այս անգամ եւս կը յաջողեն: Առաջնային շոքի յաղթահարումից յետոյ այլեւս պէտք չէ լացել եւ տնքալ: Թշնամին, ինչպէս միշտ, տօնում է իր յաղթանակը՝ վստահ լինելով, որ իրեն սատարում են արդարութեան գաղափարակիցները եւ որ ինքը կարող է ցանկացած նախաձեռնութեամբ հանդէս գալ, բայց թէ դա այդպէս չէ: Անհրաժեշտ է, որ աշխարհի ազատատենչ ժողովուրդները համախմբուեն ու միասնաբար դիմագրաւէին նման իրավիճակներին:
Ինչ վերաբերում է Արցախի՝ ազրպէյճանական եւ թուրքական ուժերի կողմից բռնազաւթմանը, իհարկէ, սա առաջին դէպքը չէ, երբ թշնամին ներխուժում է խաղաղ երկիր: Բայց սա չի նշանակում, որ ամեն ինչ հենց այսպիսի աւարտ պէտք է ունենայ:
Հիմա մեզ պէտք է մտածել այն մասին, թէ ինչպէս հասնել արդարութեան, իհարկէ, բոլոր տեսանկիւններից՝ բարոյականից սկսած մինչեւ քաղաքական, տնտեսական, տարածաշրջանային եւ միջազգային, թէ ինչպէս բոլոր ուժերով աջակցել Արցախի ժողովրդին: Նախ եւ առաջ մենք պէտք է պայքարենք երեսպաշտութեան եւ դրա հազարաւոր երեսների դէմ: Իտալիայի հայ համայնքի խորհուրդը դատապարտեց իտալական քաղաքական պատուիրակութեան այցը Ազրպէյճան: Իտալիան հրապարակաւ յայտարարութիւններով աջակցեց Ալիեւի ռեժիմի մասին ազրպէյճանական քաղաքական եւ պատմական պատմութիւնները եւ, առանց երկմտելու, նկարուեց բռնապետի հետ՝ յիշատակի համար:
Իտալացի խորհրդարանականները լռեցին Ազրպէյճանի՝ Արցախում սանձազերծած ռազմական թշնամանքի պատասխանատուութեան հարցում, Ազրպէյճանի, որն Արցախ էր ներխուժել թուրքական զինուժի եւ հազարաւոր սիրիացի ահաբեկիչների մասնակցութեամբ: Նրանք լռեցին այն ժամանակ, երբ Ազրպէյճանը քաղաքացիական բնակչութեան նկատմամբ կիրառեց քասեթային ռումբեր եւ սպիտակ ֆոսֆոր: Նրանք չհարցրեցին Ազրպէյճանցի բռնապետին հարիւրաւոր ռազմագերիների եւ պատանդառուած քաղաքացիական անձանց մասին, որոնք ենթարկւում են անմարդկային կտտանքների եւ որոնց փոխանակումը արդեն մէկ ամսից աւելի է ձգձգում էր ազրպէյճանական կողմը: Նրանք պարզաբանում չպահանջեցին Ազրպէյճանցիների կողմից հայ զինուորների եւ խաղաղ բնակիչների գլխատման առնչութեամբ: Ապացոյցները նկարահանուած եւ հրապարակուած են:
Մենք պէտք է դուրս գանք այս շրջանակներից՝ յաղթահարելով թիփիկ իտալական քաղաքականութիւնը, որը ցոյց է տալիս, որ դժուար է այս երկրի վրայ յոյս դնել նման իրավիճակների պարագայում:
Լինելով ծագումով լիբանանցի՝ ինձ փաստօրէն որդեգրել են ինչպէս Իտալիան, այնպէս էլ Հայաստանը, որտեղ ես անցկացրել եմ շատ ժամանակ, ճանաչել մշակոյթը, պատմութիւնը, առօրեան, ծագումը, որը կորած է ժամանակի անսահմանութեան մէջ:
Ուստի ես դիմում եմ աշխարհի հայերին, յատկապէս՝ Իտալիայի, կոչ անելով կազմակերպել անհրաժեշտ դիմակայութիւն՝ տարածքները վերադարձնելու համար, քանի որ աշխարհում կան շատ օրինակներ, քանզի եթէ կայ բռնազաւթում, կը լինի դիմակայութիւն: Ժողովուրդը, որը համախմբւում է դիմակայութեան շուրջ, անյաղթելի է, քանի որ զաւթիչը չի կարող դիմակայել այն հողի վրայ, որն իրենը չէ, առաւելապէս այնտեղ, որտեղ նա մեղաւոր է սպանդի համար:
Հռոմ, Իտալիա
