ՍԵՒԱՆ ՄԷՐՃԵԱՆ
Ամրան տաք օրերու հազի՜ւ զովացած երեկոներուն, տարուան երեք ամիսները զաւակներուն հետ անցընելու համար Հալէպ եկող հայրս, մեր տան մե՜ծ պատշգամը, առանց ձանձրանալու դանդաղօրէն, երկա՜ր-երկար կը լուար, Քուէյթի տօթերուն կրակը տարիներ ճաշակած՝ ամբողջ օրը արեւին տակ մնացած պատշգամի քարերուն տառապանքը կարծես կիսելով, զանոնք քար-քար կը ջրէր։ Իրօք, մուխ կ’ելլէր ջրուած պատերէն եւ այդ մուխերով կարծես ի՛նք կը զովանար եւ ոչ ատոնք…..։
Լուալու հանգրուանը վերջանալէն վերջ, սեղանը կը դնէր հայրս, աթոռները կը շարէր եւ բազրիքին կից նստելով այդ պահը կը վայելէր…
Դիմացը փռուած երկինքին կապոյտը, հոնկէ եկած մեղմ հովիկը, ծառերուն թեթեւ սօսափը, փողոցը խաղցող մանուկներուն խաղաղութիւն սփռող ժխորը, ուրախ մօրս պատրաստած, սէր բուրող սուրճը, մենք՝ շուրջը նստած զաւակները… եւ այդ պահուն այս բոլորը ունենալով, կարծես ամբո՜ղջ աշխարհը ունեցած հայրս…
Ձեզի չթուի յանկարծ որ այդ օրերուն տեսանելի էր այդ գոհունակութիւնը ինծի համար։ Երանի՜, բայց մեզ այդքան շուտ հասունցնելու չափ բարի չէ կեանքը… օր մը աս բոլորը ունենալու եւ այսօ՛ր նոյն բոլորը կորսնցնելու ծանրութենէն սիրտս բացուած աչքերս փակ կրնամ տեսնել, տարիներ շարունակ առանձին ապրած հօրս այդ պահուն զգացած զրկանքներուն դառնութիւնն ու երախտիքին բերկրանքը։
Բարեբախտաբար, մեր թաղը՝ Վիլլաներն ալ իր զգալի բաժինը ունէր Հալէպի փողոցներուն անփոխարինելի գոյն ու երանգ տուող թափառաշրջիկ վաճառողներէն։ Դեռ մէջս է անոնցմէ իւրաքանչիւրին ձայնին թոնը. քանի տարի ալ անցնի, օրինակ, չեմ հաւատար որ իմ ականջներուս մէջ կը դադրի հնչել ուշ գիշերը թութ վաճառողին «Շիֆա եա շամի շիֆա՜՜…» միստի՜կ կանչը…
Ինծի պէս՝ գիշերները պատշգամը «դաս սորվողի» մը համար, կիսամութ փողոցի լռութեան մէջ, բարձր ծառերուն խիտ տերեւներուն միջեւ անհետացող, փայտեայ հին կառքին ետեւ՝ մարմինէն աւելի շուքը երեւցող վաճառողին, առողջութիւն առաջարկող այդ կանչը, ոչ միայն ծանօթ երեւելի եւ աներեւոյթ հիւանդութիւնները կրնար բուժել, այլ մոգական հեքիաթի մը մէջ պատահելիք ամենաչար կախարդանքն ա՛լ կրնար քակել…..
Այլ պատկեր մըն էր ուսին բերանը բաց մեծ դոյլ մը շալկած «ալպօ ապեա՜տ» կանչող թափառաշրջիկը։
Ալպօ ապեատ, բառացի թարգմանութեամբ՝ մէջինը, սիրտը ճերմակ։
Ջուրի մէջ դրուած թարմ ընկոյզներ ծախող մարդը ամէն երեկոյ նոյն ժամուն մեր փողոցէն կ’անցնէր եւ մեր շէնքին մօտեցած պահուն, յաճախ իրմէ ընկոյզ գնող հօրս նստած տեղը նայելով կանչին թոնը առաւել եւս կը բարձրացնէր…
Իրիկուն մը, թոնը բարձրացուցած այդ պահուն, պատահեցաւ որ հայրս պատշգամը չէր։ Մարդը ինծի նայեցաւ-նայեցաւ եւ աչքը մեր պատշգամին տնկած կեցաւ։
Մարդուն կենալը մէջս բան մը ընելու պարտաւորուածութիւնը արթնցուց. պէտք էր ընկոյզ գնէինք…. ։
Վազելով ներս մտայ.
— Պապա՛, պապա՛, ալպօ ապեատը եկաւ, քեզի կ’սպասէկոր….,- ըսի։
Խնդաց, ներսերէ՜ն խնդաց հայրս.
— Ուրկէ՞ գիտցար որ ինծի կը սպասէկոր, — հարցուց։
— Մեր տունին վարը կեցած է , մեր պալքօնին կը նայիկո՜ր…
— Տեղ մը պէ՛տք է կենայ, որ մարդիկ գան ընկոյզ առնեն։
— Չէ՜, չէ՜, ինքը գիտէ որ դուն միշտ կ’առնես, պիտի՛ առնես, ատոր համար հոս կեցած է կը սպասէկոր որ դո՛ւն իջնես…։
— Դուն ընկոյզ կ’ուզե՞ս, — հարցուց հայրս։
— Ոչ…., — ըսի։
— Բան մը չըլլար, եթէ այսօր ընկոյզ չառնենք, — վերջացուց հայրս։
Պատշգամ ելայ, մարդը դեռ հոն էր, նոյն տեղը, «Ալպօ ապեա՜տ» կանչելով, հոս-հոն նայելով եւ մօտեցող մարդոց ընկոյզ ծախելով, դեռ մէկ-մէկ մեր պատշգամին կը նայէր….։
Սպասեց, սպասեց եւ գնաց։
Հօրս քով գացի.
— Պապա, ալպօ ապեատը նեղուեցաւ, ձգեց-գնաց։ Ինչո՞ւ չիջար քովը…
Ցնծութեամբ, շա՜տ գոհունակ, յուզուած, յայտնութիւն մը ընողի չափ հրճուած հայրս զիս ջերմօրէն գրկեց.
— Ալպօ ապեատը դո՛ւն ես, աղջիկս, — ըսաւ։
Աւելի պիտի չերկնցնեմ.
«Ալպօ ապեատ մըն ալ՝ դո՛ւն»,
— ըսելիք քանի՞ հոգի ունիք, ունինք այսօր…
Ամուր գրկեցէք զանոնք.
Գրկեցէք, քանի որ ծա՜նր դոյլ մը շալկած, ձեռքերը աղտոտած ու կօշիկները մաշած վաճառականէն ա՜յլ մոլորակի մը չափ հեռու այսօրուան օնլայն սթօրներու օֆըրներուն մէջ ամէն, ամէն ինչ կայ. ընկոյզ ալ կայ՝ բազմատեսակ…
Ընկոյզները շատ, բայց ալպօ ապեատները քիչ։
Գահիրէ
