Գրեթե 106 տարի առաջ Օսմանյան Թուրքիայի իշխանությունների կողմից 1,5 հայ է բնաջնջվել, տեղահանվել հայրենիքից: Ապրիլի 24-ը պայմանականորեն է Ցեղասպանության օր համարվում, քանի որ 1915-ի ապրիլի 24-ին Կոստանդնապոլսում ձերբակալվել է շուրջ 600 հայազգի մտավորական։ Այսօր ողջ հայությունը հարգում է նահատակված հայերի հիշատակը:
Բազմահազար մարդիկ՝ Հայաստանից, Լեռնային Ղարաբաղից, Սփյուռքից, օտարերկրյա հյուրեր այսօր Երևանում այցելում են Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր, հարգանքի տուրք մատուցում 20-րդ դարի սկզբին Ցեղասպանության զոհ դարձած ավելի քան մեկևկես միլիոն հայերի հիշատակին: Օսմանյան Թուրքիայում հայերի դեմ իրականացված ցեղասպանության 105-րդ տարելիցին նվիրված հիշատակի միջոցառումներ են նախատեսված արտերկրում` Հայաստանի դիվանագիտական ներկայացուց- չությունների, Սփյուռքի կառույցների նախաձեռնությամբ, տեղի պետական, քաղաքական ու հասարակական գործիչների մասնակցությամբ:
Ապրիլի 24-ը մեզ համար խնկարկումի, բայց նաև հարության օր է: Հայոց ցեղասպանության անպատժելիությունը դուռ բացեց մարդկության դեմ հետագա ծանր հանցագործությունների և ցեղասպանությունների առջև: Հիշենք Հոլոքոստը, Կամբոջան, Ռուանդան եւ մյուս ողբերգությունները: Այն զգոնության դաս պետք է լինի բոլորի համար: Աշխարհի մոտ երեք տասնյակ երկրներ տարբեր երկրների տարածաշրջանային, քաղաքային իշխանություններ, միջազգային հեղինակավոր կազմակերպություններ ու կառույցներ պաշտոնապես ճանաչել են Հայոց ցեղասպանությունը:
Ապրիլի 24-ին հիշատակի արարողություններ են կատարվում Հայաստանի բոլոր շրջաններում, աշխարհի տարբեր երկրների հայկական համայնքներում: Բողոքի կոչ է բարձրացվում Թուրքիայի մերժողական քաղաքականության դեմ եւ ուղերձ հղվում միջազգային հանրությանը` ճանաչելու 20-րդ դարասկզբի մեծագույն ոճրագործությունը` դրանով թույլ չտալով ցեղասպանությունների կրկնություն: Հայ առաքելական եկեղեցու բոլոր թեմերում մատուցվում է հոգեհան-գստյան պատարագ: Հայոց ցեղասպանության ականատեսների հուշերի և իրողության մասին գրվել են ինչպես տեղական մամուլում ու գրքերում, այնպես էլ օտարերկրացիների հուշերում ու հոդվածներում:
Յուրաքանչյուր կառույց ցեղասպանության փաստի հանրային ճանաչման համար պայքարում է յուրովի: Ցանկանում եմ խոսել հանրության կողմից սիրված գրքօջախի՝Հայաստանի Ազգային գրադարանի վերականգնված ու կազմակերպված մի պահանջատիրական ու հայրենասիրական ավանդույթի մասին: Այսպիսով՝ սույն թվականի ապրիլի 24-ին երկար տարիների դադարից հետո վերականգնեց գեղեցիկ, պահանջատիրական ու հայրենասիրական ավանդույթ՝ տնօրինության ղեկավարությամբ կազմակերպելով երթ դեպի Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր,որտեղ մասնակցեցին Հայաստանի ազգային գրադարանի աշխատակիցները:
Երթի ընթացքում յուրաքանչյուրը մտովի տեղափոխվում էր դեպի հեռավոր 1915 թվականը՝հիշելով իր նախնիների հետ կատարվածը,միևնույն ժամանակ բոլորիս հետ կիսվում դրա մասին: Երթի ընթացքում յուրաքանչյուրը հիշում ու պահանջում էր դատապարտել ու պատժել ոճրագործ Թուրքիային ցեղասպանություն իրագործելու համար:Երթի վերջում գրադարանի աշխատակիցները ծաղկեպսակ խոնարհեցին հայոց ցեղասպանության անմեղ զոհերի հուշակոթողի՝ ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրի մոտ:
Իսկ գրադարանի փոքր ցուցասրահում բացվել է գրականության և մամուլի ցուցադրություն`նվիրված Մեծ եղեռնի 106-ամյա տարելիցին: Այստեղ ներկայացված են տարբեր պարբերականներում, թերթերում ու գրքերում գրված այն հոդվածներն, որոնք անդրադարձել են անցյալ դարասկզբի ոճրագործությանն ու ողբերգությանը:Նշենք, որ ցուցահանդեսը բաց կլինի մեկ շաբաթ:
Միջոցառումները շարունակվելու են ապրիլի 27-ին, Մեծ եղեռնի զոհերի հիշատակին նվիրված ծրագրով,որտեղ ելույթ է ունենալու Կոմիտասի անվան ազգային լարային քառյակը։Ծրագրում՝ հնչելու են Առնո Բաբաջանյանի դաշնամուրային տրիոն,Կոմիտաս-Ասլամազյանի մանրանվագները:Երաժշտական կատարումներով հանդես են գալու Կոմիտասի անվան ազգային լարային քառյակի երաժիշտներ Սյուզի Երիցյանը, ջութակ, Անժելա Սարգսյանը թավջութակ և Խաչիկ Անդրեասյանը դաշնամուր:
Գարիկ Ավետիսյան
Լուսանկարները՝ Ազգային գրադարանի ֆեյսբուկյան էջի:
